Antologia ma na celu przybliżenie polskim czytelnikom problematyki oporu – jego różnorodnych, indywidualnych i zbiorowych, strategii i form – w perspektywie nauk społecznych, w szczególności antropologii społecznej. Choć tematyka ta od kilku dekad cieszy się bardzo dużą popularnością wśród badaczy społecznych na całym świecie, w Polsce znanych i dostępnych jest stosunkowo niewiele prac na ten temat. Dzięki starannemu doborowi tekstów antologia nie tylko przybliża polskim czytelnikom prace wybitnych badaczy, ale i wskazuje możliwości porównań i otwiera perspektywę dialogu pomiędzy różnymi stanowiskami teoretycznymi, metodologicznymi i odmiennymi kontekstami społeczno-politycznymi. Tym, co czyni zebrane w antologii prace szczególnie ważnymi, jest wartość i użyteczność proponowanych przez nich narzędzi analitycznych i koncepcji teoretycznych dla zrozumienia zachodzących w Polsce przemian oraz dla samej refleksji na temat – obarczonego wieloma (niefortunnymi) konotacjami – pojęcia „oporu”.
Książka zawiera piętnaście tekstów, podzielonych na trzy części i poprzedzonych wstępem. Adresatami antologii są pracownicy naukowcy, wykładowcy akademiccy i studenci antropologii kulturowej, socjologii, historii, kulturoznawstwa, literaturoznawstwa. Antologia będzie stanowić doskonały podręcznik podczas kursów poświęconych, między innymi, zagadnieniom: ruchów społecznych, stosunków etnicznych i narodowych, konfliktów, tożsamości klasowej, kwestii gender, a także samej metodologii badań, konstrukcji problemów i kategorii badawczych.
„Antologia jest wysoce pożądana i na czasie. Jak słusznie zauważają redaktorki tomu, rozumienie oporu w polskiej tradycji nie tylko politycznej, lecz także i naukowej jest jednoznacznie kojarzone z oporem czynnym, zorganizowanym czy wręcz z ruchem oporu. Tymczasem w literaturze światowej, w szczególności antropologicznej, pojmowanie oporu jest wiele bardziej złożone, konceptualnie wysublimowane (…) Warta podkreślenia jest także zasada doboru tekstów. Temat oporu ilustrowany jest przykładami pochodzącymi z różnych kontekstów kulturowych; owe studia przypadku analizowane są w kontekście historycznym i społecznym. Daje im to cenny walor bycia badanami konkretu przy zachowaniu cechy ogólności. Studia przypadku stają się podstawą do formułowania wniosków teoretycznych”.
Z recenzji prof. dr. hab. Michała Buchowskiego
„Redaktorki podjęły się bardzo trudnego zadania, nie unikając kontrowersyjnych tematów i nie wahając się podjąć polemiki z dominującymi w humanistyce i naukach społecznych trendami. Proponowana antologia nie tylko oferuje wgląd w najważniejsze dyskusje teoretyczne i ilustruje je różnorodnymi, bardzo ciekawymi, przykładami, ale i podejmuje kwestie etyczne i filozoficzne, pytając o role nauki, relacje między badaczami a badanymi, uniwersalność norm kulturowych. Książka ta z jednej strony porusza uniwersalne problemy, z drugiej zaś – pozwala spojrzeć na nie z różnych, partykularnych perspektyw”.
Z recenzji prof. dr. hab. Anny Malewskiej-Szałygin
Spis Treści:
Wstęp
Agnieszka Pasieka, Opór, dominacja i teoria społeczna na przełomie XX i XXI wieku
CZĘŚĆ I – NA SKRZYŻOWANIU DZIEJÓW I DYSCYPLIN – OPÓR W PERSPEKTYWIE INTERDYSCYPLINARNEJ
Chris Wickham, Plotki i opór wśród średniowiecznego chłopstwa (przeł. Michał Petryk)
François Rochat i Andre Modigliani, Zwyczajność oporu. Od laboratorium Milgrama do wioski Le Chambon (przeł. Michał Petryk)
Begoña Aretxaga, Siła różnicy płciowej. Kobiety z więzienia w Armagh (przeł. Michał Petryk)
Padraic Kenney, Płeć opozycji w komunistycznej Polsce (przeł. Agnieszka Halemba, Agnieszka Weseli)
Sally Engle Merry, Opór i kulturowa władza prawa (przeł. Michał Petryk)
Część II – DIALOG TEORII Z ETNOGRAFIĄ
James Scott, Za kulisami oficjalnej wersji (przeł. Michał Petryk)
Sherry Ortner, Opór i problem etnograficznej odmowy (przeł. Agnieszka Pasieka)
Lila Abu-Lughod, Romantyka oporu. Z Beduinkami na tropie przemian władzy (przeł. Michał Petryk)
Deborah Reed-Danahay, Rozmowy o oporze: etnografia i teoria francuskiej wsi (przeł. Agnieszka Pasieka)
Leo Howe, Pasożyt, pracownik, żebrak, oszust. Dynamika bezrobocia i polityka oporu w Belfaście (przeł. Michał Petryk)
Część III – POLITYKA I KULTUROWA KONSTRUKCJA OPORU
Saba Mahmood, Teoria feministyczna, ucieleśnienie i podatny podmiot. Kilka uwag o egipskiej odnowie islamu (przeł. Michał Petryk)
Martha Kaplan, John D. Kelly, Rewizja idei oporu – dialogizmy„nielojalności” w kolonialnym Fidżi (przeł. Michał Petryk)
Judith Okely, Chwile buntu. Płeć, opór i jednostka (przeł. Michał Petryk)
Orin Starn, Rewolta przeciwko rewolucji. Wojna i opór w peruwiańskich Andach (przeł. Michał Petryk)
Sherry Ortner, Gęsty opór: śmierć i kulturowa konstrukcja sprawczości w himalajskiej wspinaczce (przeł. Agnieszka Pasieka)